Na terenie powiatu ostrzeszowskiego oprócz rezerwatów, znajduje się kilka miejsc szczególnie zasługujących na ochronę z powodu walorów przyrodniczych, krajobrazowych bądź geologicznych.
Należy do nich tzw. terasa Prosny, czyli tereny zalewowe tej rzeki w okolicy Grabowa i Bobrownik, porośnięte trawami i roślinnością terenów wilgotnych. W starorzeczu rośnie grzybień biały Nymphaea alba. Na tych obszarach mają swe stanowiska lęgowe i żerowiska ptaki chronione - czajka, sieweczka, rycyk, bocian biały, jastrząb go- łębiarz, błotniak zbożowy, kruk. Żyje też wiele gatunków drobnych ssaków, płazów i gadów oraz setki gatunków owadów.
Inne znaczące miejsce, to lasy w pobliżu leśniczówki “Wanda” koło Przedborowa, w gminie Mikstat, z pomnikowymi dębami i bukami oraz rzadką roślinnością. Rośnie tu najpiękniejsza paproć - chroniony długosz królewski - Osmunda regalis, jedyny z rosnących w Polsce pachnący storczyk podkolan biały - Platanthera bifolia, pierwiosnka lekarska - Primula veris, marzanka wonna - Asperula odorata, bobrek trójlistkowy - Menyanthes trifoliata, miodunka plamista - Pulmonaria officinalis i wiele gatunków drzew, krzewów, grzybów, mchów i porostów.
Bogactwo flory przyciąga wiele gatunków zwierząt z dorodnym jeleniem europejskim na czele. Są także dziki, lisy, sarny i zające. Odwiedzają te lasy również, chociaż bardzo rzadko, młode łosie szukające ostoi. W gminie Kobyla Góra rośnie chroniony i niezwykle rzadki w Polsce grzybieńczyk wodny - Nymphoides peltata, płucnica islandzka - Cetraria islandica, bagno zwyczajne - Ledum palustre i w niespotykanej w jednym skupisku ilości paprotka zwyczajna - Polypodium vulgare. W pobliżu Rybina, nad licznymi stawami spotkać można jenota i wiele rzadkich ptaków, w tym orła bielika, żurawia i czarnego bociana. Ten ostatni gniazduje również w lasach gminy Doruchów.
Jednakże najbardziej przyrodniczo, krajobrazowo i geologicznie urozmaiconym jest obszar w gminie Ostrzeszów na południe od miasta, potocznie nazywany źródliskiem Złotnicy. Wypływa ona z rozległych torfowisk, mokradeł i podmokłych łąk, które znakomicie zatrzymują wodę, magazynując ją podczas opadów, a oddając podczas suszy. Jest to unikalny ekosystem torfowych łąk. Rzeczka toczy wody w pierwszej klasie czystości, między innymi za sprawą kilkudziesięciu źródeł helokrenowych, czyli wykapów i kilku źródeł limnokrenicznych, z których najbardziej znane jest Głodne Źródełko w pobliżu wsi Olszyna. Czystość i natlenienie wód Złotnica zawdzięcza ich dużej dynamice. Jest to bowiem nizinna rzeczka o charakterze górskim. Świadczy o tym znaczny spadek terenu, liczne progi, uskoki, kamienie i głazy pokrywające koryto, rwący nurt oraz głęboki wąwóz ciągnący się kilkaset metrów. Wykapy, strome zbocza i meandrująca rzeka na dnie wąwozu dodają temu miejscu uroku, a wykroty drzew w seminaturalnym olsie z unikatową florą górską - starcem kędzierzawym - Senecio rivularis i jarzmianką większą - - Astrantia maior dopełniają reszty.
Nad potokami tworzącymi Złotnicę rośnie wiele roślin chronionych. Największy obszar, (ok. 5ha) zasiedla pełnik europejski - Trolliuis europaeus, wiele gatunków storczyków, w tym kruszczyk błotny - Epipactis palustris, pierwiosnka lekarska - Primula veris, bobrek trójlistkowy - Menyanthes trifoliata, kokoryczka wonna - Polygonatum odoratum, kopytnik pospolity - Asarum europeum.
Wrozległych wyrobiskach po kopalni gliny rośnie rzadko spotykana paproć nasięźrzał pospolity - Ophioglosum vulgatum, widłak goździsty - Lycopodium clavatum, storczyk - Orchis strictifolia oraz rośliny ciepło - i sucholubne, kocanka piaskowa - Helicrysum arenaria, macierzanka piaskowa - Thymum serpyllum, dziewanny - Verbascum i inne.
Osobliwości fauny to ssaki - piżmak, jeż, lis, dzik i zwierzyna płowa, płazy i gady - rzekotka, traszka grzebieniasta, jaszczurka zwinka, padalec, zaskroniec, żmija zygzakowata, ptaki - błotniak zbożowy, jastrząb gołębiarz, sokół wędrowny, pustułka kobuz, gołąb grzywacz, jaskółka brzegówka, słonka, sieweczka.
Struktura geologiczna odkrywki w Olszynie pozwala poznać skały pochodzenia mineralnego - piasek, żwir, iły poznańskie pstre oraz organicznego - węgiel brunatny.
Zdolin roztacza się widok na wzgórza, a ze wzniesień widać źródlisko Złotnicy oraz panoramę bliższej i dalszej okolicy. W bezchmurne, pogodne dni widoczność sięga od kilku do 25km.
Bolesław Grobelny
